Onvoldoende beschikbaarheid en impact cliëntondersteuning

Juist in perioden dat je psychisch kwetsbaar bent, is het moeilijk om je (hulp-)vragen te ordenen, de juiste hulp te regelen en goed voor jezelf op te komen. In die situatie worden mensen regelmatig geconfronteerd met wachttijden en met zorgaanbod dat verdeeld is over verschillende domeinen die niet goed op elkaar aansluiten. Een onafhankelijke cliëntondersteuner die naast je staat, de weg wijst en deuren kan openen, is dan onmisbaar. Cliëntondersteuning is in Nederland in de wet geregeld maar wordt in de praktijk per gemeente verschillend, vrijblijvend of niet ingevuld. Bovendien is de deze vaak onbekend of onvindbaar voor de mensen die de steun hard nodig hebben. MIND roept de Tweede kamer op om in het schriftelijk overleg hierover op 15 september vragen te stellen.

Per jaar zoeken meer dan 1 miljoen mensen vaak zelf hun moeizame weg door het zorgaanbod. Deze lijdensweg kan door goede cliëntondersteuning voorkomen worden. Ondanks de wettelijke borging, is echter in veel gemeenten nog geen onafhankelijke cliëntenondersteuning met kennis en expertise van de ggz beschikbaar. Daarnaast weten velen niet dat zij een beroep kunnen doen op een cliëntondersteuner. Gemeenten doen er te weinig aan om de bekendheid van cliëntondersteuning te verhogen, zo constateert ook de beroepsvereniging van Clientondersteuners aanleiding van de RIVM monitor.

Het grootste knelpunten is de beperkte reikwijdte van de cliëntondersteuning zoals die nu wordt geboden. Vaak biedt deze alleen steun als het gaat om voorzieningen vanuit de WMO. Wanneer iemand vastloopt in de curatieve zorg, bijvoorbeeld met wachttijden, zegt de cliëntondersteuner niets te kunnen betekenen. Terwijl in het politieke debat over doorzettingsmacht de cliëntondersteuner als oplossing wordt genoemd. Vooral bij mensen met complexe of meerdere psychische problemen, schiet de cliëntondersteuning tekort. De ondersteuning is gericht op informatie en advies, maar mist de power om een doorbraak te forceren. De ondersteuning is in de praktijk kortdurend terwijl vaak echt een lange adem nodig is. Ook wanneer mensen cliëntondersteuning nodig hebben bij werk, een uitkering, jeugdzorg of huisvesting vinden zij dikwijls een dichte deur. Onderzoek door Nivel bevestigt dit beeld.

MIND roept op om de cliëntondersteuning meer levensbreed in te zetten en vraagt om actie richting de gemeenten om de beschikbaarheid, de bekendheid en de reikwijdte van cliëntondersteuning te vergroten.

Bijlage: MIND kamerbrief schriftelijk overleg op 15 september 2021

Meer lezen over cliëntondersteuning en filmpjes met ervaringen bekijken? Klik hier.