MIND waarschuwt voor techno-optimisme van kabinet

Het regeerprogramma van Kabinet Schoof I zet vooral in op digitale zorg, kunstmatige intelligentie en elektronische gegevensuitwisseling. Innovaties op dit gebied moeten de arbeidsmarktkrapte oplossen en de zorg betaalbaar en toegankelijk houden. MIND vindt dat hier sprake is van techno-optimisme; het idee dat technische innovaties complexe maatschappelijke problemen kunnen oplossen. Digitale zorg en gegevensuitwisseling bieden kansen, maar leveren ook risico’s op voor de privacy, het vertrouwen en de behandelrelatie. Belangrijke voorwaarden voor de kwaliteit en effectiviteit van de geestelijke gezondheidzorg. MIND roept daarom in een brief aan de Tweede Kamer op om de mens centraal te stellen bij digitalistering in de ggz. 

Digitale zorg biedt veel kansen, ook voor cliënten. Daarom vindt MIND het een goede ontwikkeling dat er meer middelen gaan naar stimuleringsregelingen voor digitale zorgtoepassingen. “Toch is het belangrijk om niet puur vanuit kostenbesparing en efficiëntie naar digitale zorg te kijken. Uiteindelijk gaat het om de mens, de cliënt met een zorgvraag,” benadrukt MIND-directeur Dienke Bos. “Waar heeft iemand behoefte aan en hoe kan digitale zorg hierin voorzien?” Er is nog te weinig onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en ervaringen van cliënten met deze vorm van zorg. Bovendien is er weinig toezicht op de kwaliteit en ontbreekt het aan regelgeving, richtlijnen en kaders rondom de kwaliteit en inzet van digitale zorg. “Digitalisering van zorg mag niet ten koste gaan van de vertrouwensrelatie tussen behandelaar en cliënt: het fundament voor een succesvolle behandeling.”MIND pleit ervoor dat ervaringskennis centraal staat in de ontwikkeling en implementatie van digitale zorg. Alleen zo kan digitale zorg aansluiten bij de behoeften van mensen, passend worden ingezet en bijdragen aan de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg.

Gegevensuitwisseling heeft het potentieel om medische fouten te voorkomen en daarmee de veiligheid van zorg te verbeteren. De middelen die hiervoor beschikbaar worden gesteld, zijn dan ook zeer welkom. “Tegelijkertijd is gegevensuitwisseling een gevoelig onderwerp in de ggz. Denk aan de ophef rond de HONOS+ vragenlijst,” waarschuwt Dienke Bos. “Het idee dat gegevens misschien niet binnen de vier muren van de spreekkamer blijven, maakt het voor cliënten moeilijk om zichzelf open te stellen in de behandeling en kan ertoe leiden dat mensen zorg gaan mijden. Ook hier moet niet aan de mens voorbij worden gegaan.” MIND vindt dat het maatschappelijk belang en de individuele privacy en veiligheid continue afgewogen moeten worden. We roepen hierbij op om de informatiepositie en eigen regie van mensen over hun gezondheidsgegevens te verbeteren. En áls gegevens worden uitgewisseld, dat cliënten erop kunnen vertrouwen dat dit veilig gebeurt.

In de week van 21 oktober vindt de begrotingsbehandeling van Volksgezondheid Welzijn en Sport plaats. Lees hier de brief over digitalisering die MIND naar de Tweede Kamer stuurde. En lees hier de uitgebreide brief die we samen met de Nederlandse ggz, NVvP en NIP naar de Kamer stuurden voor de begrotingsbehandeling.

MIND is vandaag in samenwerking met Patiëntenfederatie Nederland onderzoek gestart naar de ervaring en wensen van cliënten met verschillende digitale mogelijkheden in de ggz. Met de resultaten willen we beter begrijpen wat cliënten belangrijk vinden en waar zij behoefte aan hebben als het gaat om digitale zorg. Heb jij in de afgelopen 5 jaar zorg ontvangen in de ggz? Vul dan via de onderstaande link de vragenlijst in. Dit kan tot 6 november 2024.

https://vragenlijst.dezorgvraag.nl/digitaal

Meer lezen? Op 5 september 2024 sprak Dienke Bos op de Inspiratiesessie van HCI over digitalisering in de ggz.