Gebruik zorgstandaarden in de praktijk

Voor de ggz is een uitgebreide set van kwaliteitsstandaarden. In deze standaarden staan aanbevelingen voor preventie, herkenning, diagnostiek en behandeling van psychische aandoeningen. Ze zijn gebaseerd op wetenschappelijke kennis én ervaringen van patiënten en professionals. Recent onderzoek naar het gebruik van de standaarden in de praktijk, laat zien dat op onder andere de volgende punten verbetering mogelijk is: de vertaling van visie en beleid naar toepassing in de praktijk, meer structurele evaluatie en meer stapsgewijs toepassen van interventies.

Akwa GGZ en de Nederlandse ggz hebben bij 1.000 ggz-professionals in 59 teams de praktische ervaring met een vijftal zorgstandaarden onderzocht. Er is in kaart gebracht waar de standaarden goed aansluiten op de praktijk, waar knelpunten zitten en welke specifieke ondersteuning professionals nodig hebben. In het onderzoek zijn ook de algemene thema’s samen beslissen, betrekken van naasten, herstelondersteuning en evalueren onderzocht. Resultaten zijn verkregen door enquêtes en verdiepende interviews.

Samen beslissen, het betrekken van naasten, en persoonlijk, maatschappelijk en sociaal herstel zijn onderdeel van de visie op zorg in de ggz. Betrokken teams blijken veel aandacht te hebben voor deze thema’s, maar bij de uitvoering ervan zijn veel verschillen tussen én binnen teams. Knelpunt voor veel teams is om van visie naar beleid en vervolgens naar toepassing in de praktijk te komen. Professionals willen ondersteuning om deze thema’s te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Ook wensen teams ondersteuning bij de inzet van ervaringsdeskundigen. Hoewel de zorgstandaard aanbeveelt ervaringsdeskundigen in te zetten voor naasten- en herstelondersteuning gebeurt dit in de praktijk nog weinig.

Iets meer dan de helft van de teams geeft aan dat structureel evalueren een aandachtspunt is. Teams zijn ook verdeeld over het belang van evalueren met vragenlijsten. Een deel van de teams vindt dat het bijdraagt aan de kwaliteit van zorg en merkt dat de patiënt het waardeert als uitkomsten besproken worden. Een ander deel ziet het meer als een verplichting. Niet alle teams gebruiken vragenlijsten of bespreken de uitkomsten met de patiënt. Die verschillen zijn er ook binnen teams. Teams die evalueren als aandachtspunt benoemen, geven aan evalueren beter in te willen zetten om de behandeling bij te sturen of af te sluiten.

Een zorgstandaard doet aanbevelingen voor passende interventies en een eventuele volgorde hiervan.  Vaak wordt aanbevolen te starten met interventies zoals psycho-educatie, voordat zwaardere interventies zoals psychotherapeutische of medicamenteuze interventies worden ingezet. Het onderzoek laat zien dat minder intensieve interventies regelmatig worden overgeslagen. De zorgstandaard ADHD adviseert te starten met een enkelvoudige behandeling, in de praktijk start de helft van de teams juist met een gecombineerde behandeling. De zorgstandaard Psychose beveelt cognitieve gedragstherapie (CGT) aan als voorkeursbehandeling. Teams hebben dit in theorie wel in hun behandelaanbod, maar patiënten ontvangen CGT niet systematisch als behandeling, veelal door gebrek aan capaciteit.

Het komt regelmatig voor dat aanbevolen behandelingen niet beschikbaar zijn binnen het team zelf. Om de patiënt toch deze zorg te kunnen bieden, is samenwerking met andere teams binnen en buiten de organisatie gewenst. Professionals geven aan dat deze samenwerking soms moeizaam verloopt.

Capaciteit wordt door bijna alle teams als knelpunt genoemd. Hierdoor wordt er gekozen voor andere of een andere volgorde van in de zorgstandaard beschreven interventies. Groepsbehandelingen en eHealth worden gezien als mogelijke oplossingen voor de beperkte capaciteit. Teams zijn daarbij soms zoekende hoe zij dit concreet vorm kunnen geven. Veel professionals hebben behoefte aan opleiding, training en uitwisseling met andere teams.

Lees het hele bericht en het rapport op de site van AkwaGGZ.