Oproep: maak van bestaanszekerheid een basisprincipe

Volgens de laatste telling door het CBS zijn in Nederland 12.600 jongeren dakloos (CBS, 2019). Vorig jaar zomer waren in Nederland ongeveer 100.000 jongeren werkloos, het eigen inkomen van jongeren is de afgelopen jaren dalend en het aantal jongeren met studieschulden neemt toe (jeugdmonitor CBS 2018). Werken aan bestaanszekerheid is een belangrijke vorm van preventie waarmee we veel psychisch leed voorkomen. Zeker onder jongeren is perspectief op een toekomst nodig waarin zij zelfstandig kunnen participeren met zinvol werk, een opleiding, inkomen, een dak boven hun hoofd en hulp bij schulden. Bestaanszekerheid voor iedereen moet volgens ons leidend worden bij het opstellen van wet- en regelgeving. MIND vraagt de Tweede Kamer dit mee te nemen in het begrotingsdebat voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 30 november en 2 december.

Met dit leidend principe kan direct worden gestart. Jongeren tussen de 18 en 21 jaar vallen in de huidige wetgeving te vaak tussen wal en schip. In de Participatiewet wordt ervan uitgegaan dat ouders deze jongeren financieel onderhouden. Maar veel ouders kunnen niet voldoen aan deze onderhoudsplicht, zonder zelf in financiële problemen te komen. Jongeren worden hierdoor dakloos en kunnen geen opleiding betalen. Binnen de Participatiewet hebben jongeren recht op een uitkering van circa 234 euro per maand. Gemeenten mogen hier een uitzondering op maken en hen een hoger bedrag toekennen, maar doen dit zelden. Eerder heeft MIND er al op gewezen, maar in de praktijk zien we geen verbetering. Deze vrijblijvendheid moet er af! Gemeenten moeten verplicht worden om proactief dakloosheid onder jongeren te bestrijden en jongeren financieel bij te springen indien nodig, op grond van de bijzondere wet bijstand.

Speciale aandacht vragen wij voor de bestaanszekerheid van jongeren en jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid. Voor jongeren met psychische klachten en een hogere opleiding en jongeren met psychische klachten die nog thuis wonen, is het extra lastig om ondersteuning te krijgen bij hun zoektocht naar werk. Ze krijgen meestal geen uitkering op basis van de kostendelersnorm en ze vallen niet onder de baanafspraken. De groep hoger opgeleide jongeren komt zo in een ongewenste concurrentiepositie met de jongeren die wel onder de baanafspraken vallen. Dit verkleint alleen maar hun kansen op een baan. Volgens de Participatiewet hebben zij recht op ondersteuning naar werk, maar gemeenten hebben weinig ruimte om deze ondersteuning te geven. MIND roept op deze groepen extra te helpen door te investeren in meer job-coaching.

Lees onze volledige input voor het begrotingsdebat van SZW op 30 november en 2 december.