Grasduinen in de Rijksbegroting 2020
In dit nieuwsbericht zetten wij een aantal belangrijke (ggz-gerelateerde) zaken uit de Rijksbegroting op een rij (zoals zij in de begroting zijn opgenomen). Wij hebben meer dan 1000 pagina’s doorgenomen en daaruit van diverse departementen passages geselecteerd (zie link onderaan deze pagina). Vandaar het soms wollige taalgebruik en als er ‘we’ staat wordt het desbetreffende ministerie bedoeld. Al deze passages staan alfabetisch onder ‘Overige onderwerpen’. Het meeste wat het kabinet schrijft borduurt voort op zaken die al in gang zijn gezet. Maar er is ook nieuws.
Volksgezondheid, Welzijn en Sport: op weg naar een stelselwijziging, regionale samenwerking en domein-overstijgende financiering
Het kabinet gaat het komende jaar een plan maken om de organisatie en uitgaven in de zorgsector anders in te richten. De zorg moet meer op regionaal niveau plaatsvinden. Het plan voor de nieuwe structuur wordt voor de zomer van 2020 gepresenteerd. Belangrijke basis van het nieuwe plan is dat zorgpartijen in de regio veel meer afspraken moeten maken op en rond de grensvlakken van de verschillende zorgdomeinen, om te beginnen voor kwetsbare groepen, zoals mensen met verward gedrag.
Een andere grote stap is dat VWS nu bereid is ook andere mogelijkheden voor domein-overstijgende financiering te bekijken als daaraan behoefte bestaat. Dit is mede gebaseerd op een experiment in wijkverpleging. De verschillende initiatieven voor een sociale benadering van dementie zijn ook een goede vorm van domein-overstijgend werken.
Regionalisering en domein-overstijgende zaken
VWS wil meer inzicht in wat er in de regio’s gebeurt. Een eerste inventarisatie van de gemaakte regiobeelden wordt begin 2020 opgemaakt. Het is belangrijk om het organiserend vermogen in de regio te versterken, zodat toekomstige uitdagingen tijdig worden gesignaleerd en aangepakt. Het is belangrijk dat patiënten en verzekerden een stevige stem hebben in de noodzakelijke verandering; zorg is alleen juist als het mensen verder helpt in hun functioneren. VWS ondersteunt patiënten daarom in hun betrokkenheid in de regio en versterken de invloed van verzekerden bij verzekeraars.
De afspraak in de hoofdlijnenakkoorden is dat de inkopende partijen de rol op zich nemen om tot een gedeeld beeld te komen dat vervolgens in elke regio het gezamenlijke gesprek over de opgave in de regio voedt. Die opgave zal zich vervolgens moeten vertalen in de praktijk van de zorgverleners en het inkoopbeleid van gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren. Deze partijen hebben aangegeven dat de zorgkantoorregio’s daarvoor de geëigende regio-indeling vormen, maar flexibiliteit is mogelijk.
VWS heeft een datasite en vouchers beschikbaar gesteld om tot een goed regiobeeld te komen, het proces in de regio te ondersteunen en de betrokkenheid van patiënten mogelijk te maken. (Voor meer informatie hierover, kijk op https://www.dejuistezorgopdejuisteplek.nl/).
De omslag naar samenhangende zorg en ondersteuning vereist ook organiserend vermogen van gemeenten, verzekeraars en zorgkantoren om via hun inkoop koers en regie aan te brengen; hun zorgplicht kan niet beperkt blijven tot één domein, de plicht tot goede zorg overstijgt de domeinen. Het gaat erom dat in elke regio een brede basis van preventie, ondersteuning en zorg op orde is.
Vanuit de wenselijkheid om de huidige zorgplicht van inkopende partijen breder in te vullen, gaat het ook om de vraag hoe een regionaal opdrachtgeverschap (sterker) kan worden vormgegeven.
Waar verzekeraars meer bij elkaar aansluiten, zal dat ook aan de kant van gemeenten in de regio’s moeten gebeuren. In het najaar van 2019 presenteren de partijen een concrete en landelijk dekkende invulling. In het eerste kwartaal van 2020 nemen ze de stand op van het samenwerkingsproces.
Voor de drie toezichthouders geldt dat het toezicht verbreed zal moeten worden en de samenwerking opgezocht moet worden. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) brengt in het najaar een leidraad uit over de ruimte binnen de Mededingingswet voor samenwerking in het kader van de Juiste Zorg Op de Juiste Plek.
Juiste Zorg Op de Juiste Plek
De Juiste Zorg Op de Juiste Plek is dus niet alleen gewenst om mensen in hun functioneren te ondersteunen en te versterken, het is ook een harde noodzaak om de zorg organiseerbaar en betaalbaar te houden. We willen daarom in samenspraak met betrokken partijen verkennen hoe de governance binnen ons zorgstelsel kan en moet worden versterkt om de (toekomstige) zorgvraag in de regio in te kunnen vullen. Als de urgentie («het waarom») steeds duidelijker wordt, de richting («het wat») steeds breder gedragen, dan is het aangewezen te bepalen «hoe» we de transformatie verder brengen en wat daarvoor nodig is op nationaal en regionaal niveau en op het gebied van het toezicht. Dat kan ook aanpassingen binnen het stelsel vergen. Daartoe brengen we voor het zomer-reces van 2020 een contourennota uit om in het parlement te bespreken. Hierbij maken we gebruik van de inzichten en ontwikkelingen uit de beweging de Juiste Zorg Op de Juiste Plek. De nota gaat vervolgens in op wat er bestuurlijk nodig is om de organiseerbaarheid en betaalbaarheid van de (voor)zorg en ondersteuning te verbeteren. Daarbij wordt ook bezien welke aanpassingen in wet- en regelgeving nodig zijn om dit te realiseren.
Begroting ggz
De middelen voor de geestelijke gezondheidszorg zijn in de begroting binnen het FBZ verdeeld over de geneeskundige ggz (Zvw) en intramurale langdurige ggz (Wlz). Daarnaast zijn er per 2015 ggz-middelen overgeheveld vanuit de Zvw en de oude AWBZ naar de Jeugdwet (gemeenten) en vanuit de oude AWBZ naar beschermd wonen onder de Wmo (gemeenten). Een totaal overzicht van alle ggz-middelen is in de onderstaande tabel opgenomen.