Hoofdlijnenakkoord ggz 2019 - 2022

(foto: Ministerie van VWS)

Het heeft wat tijd en moeite gekost, maar we hebben een mooi Hoofdlijnenakkoord ggz 2019 – 2022! 

Vanaf ongeveer april dit jaar is onder regie van VWS een traject van onderhandelingen gestart dat moest leiden tot een akkoord met daarin afspraken op hoofdlijnen over waar we met de ggz in de komende jaren heen willen. Op hoofdlijnen omdat veel dingen nog verder worden uitgewerkt in afzonderlijke projecten, akkoorden en andere afspraken. Voor MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid was dan ook de belangrijkste inzet om "haakjes" te krijgen in het Hoofdlijnenakkoord om nadere afspraken te kunnen maken over zaken die voor ons van wezenlijk belang zijn. In zijn algemeenheid is een belangrijk winstpunt ten opzichte van eerdere akkoorden dat de gemeenten (via de VNG) nu ook actief betrokken zijn. Weliswaar heeft de VNG nog een voorbehoud moeten maken bij de ondertekening op formele gronden, inhoudelijk zijn de gemeenten volledig betrokken en onderschrijven ze de afspraken. Dat maakt het voor ons een stuk makkelijker om ook in de praktijk afspraken te maken met individuele gemeenten.

Om extra duidelijk te maken om wie en waarom het in dit akkoord nu echt gaat was de formele ondertekening van het Hoofdlijnenakkoord afgelopen woensdag de 11e juli bij Kompassie in Den Haag. Los van het feit dat de mensen van Kompassie het geweldig hadden geregeld (dank!) bleek het voor veel van de aanwezige bestuurders ook een echte “eye opener” die hun beeld van zelfregiecentra en de belangrijke rol die ze hebben behoorlijk heeft veranderd. Positief in alle opzichten dus.

De (voor MIND Landelijk Platform) belangrijkste punten uit het Hoofdlijnenakkoord:

• De eigen regie en het meebeslissen van patiënten wordt nogmaals benoemd;
• Er is een concrete toezegging opgenomen dat er afspraken komen over de financiering om vanuit cliënten- en familieperspectief regionaal invulling te kunnen geven aan betrokkenheid en belangenbehartiging;
• De Agenda Gepast Gebruik en Transparantie (AGG&T) wordt gezien als een blijvende basis van het akkoord;
• VWS komt met een anti-stigma campagne en ook Samen Sterk zonder Stigma wordt weer expliciet genoemd;
• Er komen regionale, maar ook een landelijk meldpunt voor niet-acute meldingen;
• Er staat expliciet in het akkoord dat een patiënt in elke fase (van de zorgvraag) de mogelijkheid moet hebben om contact te zoeken met laagdrempelige lotgenotengroepen, cliëntenorganisaties, ervaringsdeskundigen en anonieme hulplijnen;
• De inzet en betrokkenheid van ervaringsdeskundigen is prominent aanwezig in dit hoofdlijnenakkoord. Hun inzet moet worden gestimuleerd bij opleidingen, behandelingen en ondersteuning van cliënten. Ook met betrekking tot de bekostiging van de inzet van ervaringsdeskundigen zijn betere afspraken gemaakt;
• Gemeenten en zorgverzekeraars moeten in de regio afspraken maken over ambulante zorg en ondersteuning waarbij het perspectief van de patiënt wordt betrokken;  
• Er moeten door gemeenten en zorgverzekeraars afspraken gemaakt worden over de bekostiging van zelfregiecentra en herstelacademies;
• Er wordt expliciet verwezen naar de mogelijkheid om een kind KOPP/ KVO naar een passend aanbod van hulp en ondersteuning toe te leiden;
• Er is nu expliciet opgenomen dat ook Patiëntenorganisaties worden betrokken bij het plan om de beroepenstructuur voor psychologische en pedagogische zorg door te ontwikkelen;
• Er komt op ons verzoek een nader overleg over drie onderwerpen die voortvloeien uit het door de professionals opgestelde sectorplan voor het terugdringen van administratieve lasten en die wij niet kunnen onderschrijven, namelijk: handtekening op het zorgplan, decimering van de indicatoren en Argus registratie; 
• Onder meer respijtvoorzieningen en psycho-educatie worden concreet genoemd in het kader van de zelfstandige hulpvraag van familie en naasten. Ook is daarbij opgenomen dat over de bekostiging hiervan afspraken dienen te worden gemaakt. Daarnaast staat er klip en klaar dat gemeenten mantelzorgondersteuning moeten vergoeden.
• Gemeenten en zorgverzekeraars moeten waar mogelijk de financiering van zorg en ondersteuning zo regelen dat clienten en zorgaanbieders geen last hebben van schotten. Dit biedt voor ons de kans om samen met zorgverzekeraars en gemeenten te kijken of we regionaal pilots kunnen starten rond integrale (persoonsvolgende) bekostiging.

Kortom, veel positieve zaken en een hoop kansen om de ggz beter te maken. Toch is het akkoord niet louter positief. Zo wordt slechts een deel van de pakweg 300 miljoen onderbesteding in de ggz weer teruggegeven voor de activiteiten en maatregelen die voortvloeien uit het Hoofdlijnenakkoord. Dit was voor MIND Landelijk Platform helaas een (politiek) gegeven dat feitelijk al bij voorbaat vaststond. In het licht van onder meer de lange wachtlijsten in de ggz is het echter wel een bittere pil om te moeten slikken…

Alle kansen die het Hoofdlijnenakkoord ons biedt vragen uiteraard nog wel om een verdere uitwerking. Daarom zullen de partijen bij het akkoord binnenkort om de tafel gaan zitten om ook daadwerkelijk te gaan doen wat we hebben afgesproken. Ook MIND zal daarbij een actieve rol spelen en op een aantal onderwerpen ook zeker voorop gaan lopen.