Schamel bedrag voor mentale weerbaarheid in Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)
Op 3 februari is het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) na lang overleg getekend door gemeenten, GGD-en, zorgverzekeraars en VWS. Dit akkoord loopt van 2023-2026. “Meer aandacht, meer geld en slimme samenwerking voor een gezondere samenleving,” luidt het doel van het akkoord. Het GALA stimuleert daarbij een domein overstijgende preventieaanpak van gemeenten en zet in op een resultaatverplichting. De vrijblijvendheid om de gezondheidsdoelen te bereiken moet er vanaf, vinden ook de ministers en staatssecretaris van Volksgezondheid. MIND is blij met deze investering in gezondheid en preventie en de aandacht daarin voor mentale gezondheid. Nu de partijen tot een akkoord zijn gekomen, kan worden overgegaan naar de realisatie ervan. Naast de goede elementen uit het GALA, plaatst MIND echter nog wel een aantal inhoudelijke en financiële kanttekeningen bij dit preventie-akkoord.
Burgers en cliënten niet bij akkoord betrokken
We betreuren dat bij het opstellen van het GALA de burgers, cliënten en hun naasten niet betrokken zijn geweest. Het is een akkoord tussen systeempartijen zonder participatie van degenen die gebruik zullen maken van de producten en diensten die ontwikkeld gaan worden. Daarnaast is het financieel gezien een karig akkoord; er wordt jaarlijks maximaal €450 miljoen uitgetrokken voor het GALA, waarvan een fiks deel uit de reeds toegezegde IZA- en BRC-middelen afkomstig is (circa €240 miljoen per jaar). Het totaalbedrag voor mentale weerbaarheid bedraagt een schamele €17 miljoen over de periode 2023-2025. Dit is wat ons betreft echt te weinig om uitvoering te geven aan de opgaven die er liggen op het gebied van mentaal welzijn en preventie. Zeker aangezien de Wmo-uitgaven vanaf dit jaar zullen dalen: met €10 miljoen per jaar, oplopend tot €20 miljoen structureel vanaf 2031. Vorig jaar signaleerden we in de Miljoenennota en de Rijksbegroting van VWS al dat teleurstellend weinig budget werd vrijgemaakt voor preventie van mentale klachten. We merkten toen ook op, dat we de investeringen in preventie slechts in versnipperde potjes konden vinden.
Positieve punten in het akkoord
De financiering van preventie is inmiddels wel vereenvoudigd: het aantal regelingen is van 15 teruggebracht naar één specifieke uitkering voor gemeenten (SPUK). We zijn ook verheugd te lezen dat wordt ingezet op structurele, integrale financiering van preventie-activiteiten. Ook de inhoudelijke samenhang tussen de verschillende akkoorden die elementen van preventie bevatten, is met het GALA op papier in ieder geval geborgd. De domein-overstijgende aanpak en integrale financiering sluit aan bij ons pleidooi voor een Deltaplan Mentale Gezondheid. Nu de verschillende akkoorden zijn gesloten, roepen we de betrokken partijen op om de energie te richten op een voorspoedige en succesvolle uitvoering van het akkoord, met zichtbare resultaten in de leefwereld van alle burgers.
