Ggz-Kamerdebat: alleen sámen kunnen we alle mensen helpen

De wachttijden en -lijsten in de ggz zijn een probleem. Nog steeds wachten veel teveel mensen en een groot deel veel te lang op ggz. Ondertussen neemt de vraag naar hulp door psychische klachten toe. Dit probleem ligt voor een groot deel op het bord van de ggz. Maar ook andere partijen zijn aan zet om de wachtlijsten (mede) op te lossen: door genoeg aanbod buiten de ggz te organiseren die past bij de hulpvraag van mensen, door mensen naar de juiste hulp te verwijzen, door onderling goed samen te werken en, uiteraard, door zoveel mogelijk problemen te voorkomen. Juist met een gezamenlijke én-én-én-strategie ziet MIND mogelijkheden om de wachttijden op te lossen en aan de toegenomen zorgvraag te voldoen. Dit is één van de punten uit de brief die MIND aan Tweede Kamer stuurde.

Dinsdag 9 november vergadert de Vaste Kamercommissie over de ggz, Maatschappelijke Opvang, suïcidepreventie en het Nationaal Preventie Akkoord Mentale Gezondheid. In onze brief aan de Tweede Kamer lichten we de én-én-én strategie toe. De wachttijden in de ggz kunnen alleen worden opgelost als we, naast voldoende en juiste capaciteit van de ggz, de hulpmogelijkheden in het sociale domein vergroten en verbeteren. Zodat passende en tijdige hulp geboden wordt. Daarnaast lossen we de wachttijden op als we zoveel mogelijk de instroom in de ggz voorkomen én de toegang tot, de doorstroom en de uitstroom in de ggz bevorderen. We zien goede initiatieven in deze richting zoals GGz Noord-Holland-Noord waar in een herstelondersteunende intake waarbij de cliënt, de hulpverlener en een ervaringsdeskundige met elkaar bepalen welke hulp vanuit welk domein (sociaal of ggz) het beste past. Deze aantoonbaar werkzame voorbeelden moeten door alle ggz-instellingen worden overgenomen, de tijd van vrijblijvendheid is hier voorbij.

Afgelopen weekend slaakte de Nederlandse ggz al in Trouw een noodkreet over de wachttijden in de ggz. De Nederlandse ggz geeft aan dat het hen niet alleen gaat lukken om de lange wachtlijsten weg te werken. De brancheorganisatie wil de vraag naar zorg verkleinen, een betere intake en doorverwijzing naar zorg buiten de ggz en discussie over wat ggz-zorg is en wat niet. MIND is verheugd dat de Nederlandse ggz, net als wij, het belang inzien van preventie, goede intake en uitbreiding van het aanbod in het sociale domein. Om de wachttijden op te lossen, is goede samenwerking cruciaal; tussen dit sociale domein, de huisartsenzorg die verwijst, en tussen de ggz-instellingen en alle vrijgevestigde aanbieders in de regio. In onze ogen kan de Nederlandse ggz zelf bijdragen aan kortere wachttijden door nog beter samen te werken in de keten en mensen vaker door te verwijzen naar passende en tijdige hulp die wél voorhanden is. Bijvoorbeeld naar hulpaanbod buiten de ggz en naar zelfstandig gevestigde psychologen en psychiaters die ook complexe zorgvragen kunnen behandelen.

MIND is groot voorstander van een Nationaal Preventie Akkoord Mentale Gezondheid en we zijn verheugd met de stappen die worden gezet om hiertoe te komen. Uitgangspunt voor preventie is aansluiting bij de leefwereld van alle burgers die (nog niet bewust) mentaal gezond willen blijven en toegankelijke informatie voor álle mensen om hierover meer kennis en vaardigheden te (kunnen) ontwikkelen. De mentale druk op mensen is enorm toegenomen. We moeten enerzijds investeren om de stressvolle samenleving en prestatiemaatschappij bij te sturen naar meer ruimte en ontspanning. Anderzijds moeten we investeren in de vaardigheden en mentale weerbaarheid van burgers, in het bijzonder de jeugdigen. Het is belangrijk dat mensen, ook familie en naasten, kunnen rekenen op begrip en dat zij in de gemeente toegang krijgen tot laagdrempelige cursussen, groepscounseling, peer support, ontmoetingscafés en online informatie. Denk hierbij aan onderwerpen als stress, gezins- en relatieproblemen, belasting mantelzorgers en sociale inclusie, of werkuitval, studiestop, schulden en andere factoren die de bestaanszekerheid aantasten.

In onze kamerbrief vragen we ook aandacht voor de zorg voor mensen met ernstige psychische problemen, deze is gefragmenteerd. Een uitzondering is de zorg die geleverd wordt in het kader van de ‘ketenveldnorm levensloopfunctie’. Deze biedt cliënten integrale hulp op alle levensgebieden. Bovendien laten hulpverleners in de levensloopfunctie cliënten niet los: de continuïteit van zorg is gewaarborgd. Om dit mogelijk te maken is integrale, domein overstijgende financiering nodig. MIND vraagt ook om deze levensloopfunctie mogelijk te maken voor een grote groep mensen.

Tot slot wijzen we op het belang van passend aanbod aan mensen die zelf te maken hebben (gehad) met suïcidaliteit te ondersteunen in hun herstel. Suïcidepreventie is niet enkel een zaak van hulpverleners. MIND roept op om nauw samen te werken met cliënten, naasten om preventie-activiteiten succesvol te maken.

Lees hier verder:

1. kamerbrief van MIND voor het AO ggz op 9 november
2. de bijlage over wachttijden
3. aanvullende brief van MIND over het Nationaal Preventie Akkoord Mentale Gezondheid