MIND Visie op het zorgstelsel: anders werken, denken en regelen
De huidige geestelijke gezondheidszorg kent een aantal knelpunten die dermate groot zijn, dat een omslag in het zorgstelsel nodig is om tot oplossingen te komen. Oplossingen voor de wachtlijsten die de toegang tot de zorg belemmeren. Oplossingen voor de uitvoerbaarheid van de zorg met een te grote instroom en onvoldoende verbinding tussen formele en informele zorg. Oplossingen voor de betaalbaarheid van de zorg: een goede integrale bekostiging ontbreekt en zorgaanbieders worden niet geprikkeld om complexe zorgvragen in behandeling te nemen en te investeren in preventie. En tot slot oplossingen voor de beheersbaarheid; de bureaucratie en regeldruk is toegenomen en regels zijn voor cliënten vaak te ingewikkeld. Het is dringend tijd voor verbetering.
Focus op preventie en zorg rond de cliënt
Namens de 1 miljoen mensen die jaarlijks gebruik maken van de geestelijke gezondheidszorg wil MIND een mentaal gezonde samenleving waarin de focus ligt op preventie en waarin de zorg veel meer dan nu georganiseerd is rond de cliënt. Dit vraagt om zorg die verbonden is met alle domeinen die bepalend zijn voor het welzijn van een mens; zoals wonen, (arbeids)participatie en inkomen. Dat is de kern van de input die MIND als belangenbehartiger heeft gegeven op de contourennota van VWS die dit najaar zal verschijnen. MIND wil dat het stelsel de veerkracht en vitaliteit van mensen stimuleert en hulp biedt die herstelgericht en mens-gestuurd is. Hiervoor zijn verbeteringen nodig in de toegankelijkheid, de uitvoerbaarheid, de betaalbaarheid en beheersbaarheid van de zorg. Om dit te bereiken moeten we anders denken, anders werken en anders regelen.
Anders denken: vanuit gezond blijven in plaats van beter worden
Om over te gaan denken in ziekenzorg naar gezondheidszorg moeten we inzetten op preventie en gezond gedrag bevorderen. Ook hier moeten we naar het totale welzijn van de mens kijken: focus op activeren en participeren en stimuleer conclusie en cohesie in de samenleving.
Anders werken: behoefte in plaats van beperking centraal
Uitgangspunt is de behoeften van de cliënt centraal. Rond een client vormt zich een netwerk waarin hulpverleners en anderen aanschuiven en deelnemen in plaats van verwijzen en overnemen. In deze “wrap-around-care” blijft één persoon als een casemanager betrokken bij de client. De cliënt kan terecht bij steunpunten en integrale teams in de wijk. Lotgenotencontact, ervaringsdeskundigheid en herstelcentra krijgen structurele financiering. MIND is voorstander van het model dat in Duitsland wordt toegepast: lotgenotencontact is daar, naast mantelzorg en vrijwilligerszorg, als pijler van de informele zorg benoemd. Ruim 100.000 zelfhulpgroepen krijgen de faciliteiten om autonoom, vaak verbonden aan een patiëntenvereniging, te functioneren.
Anders regelen: zorg in het belang van de cliënt
Verbeter de kwaliteit van zorg door een accreditatiestelsel voor zorgaanbieders op te zetten. Vergelijkbaar met het onderwijs kan het stelsel kwaliteit toetsen op basis van peer-review door zorgverleners en zorggebruikers. Hierdoor worden kwaliteitscriteria democratisch bepaald, krijgen cliënten inzicht in de kwaliteit van een aanbieder en keuzevrijheid. De client komt centraal te staan in plaats van de zorgverzekeraar. Verder zouden het sociaal domein en zorgdomein integraal bekostigd moeten worden zodat alle nodige voorzieningen voor ‘de mens als geheel’ beschikbaar zijn en blijven.
Stevige structuur met inbreng van cliënten op alle niveaus
De aanpak van Corona heeft ons laten zien dat op regionaal niveau de zorg het beste gestuurd kan worden. Om de regio meer centraal te kunnen stellen, is een eenduidige regiostructuur noodzakelijk. Om de zorg en ondersteuning integraal en rond de client te organiseren moet de zorg lokaal, regionaal en landelijk goed georganiseerd worden. Stevige belangenbehartiging moet op elk niveau vanuit cliënten en naasten mogelijk worden. Dit vraagt om wettelijke borging van de positie van cliënten en naasten in beleid en uitvoering en continuïteit van lotgenotencontact, zelfregiecentra en herstelinitiatieven. Daar hoort ook structurele financiering van regionale belangenbehartiging bij.
Vervolg: visie op het ggz zorglandschap
Onze visie op het zorgstelsel is in nauw contact met de achterban tot stand gekomen. Een vervolg hierop is onze input op de visie op het zorglandschap van de ggz waarin nog dieper ingegaan zal worden op de specifieke wensen ten aan zien van de geestelijke gezondheidszorg. Staatssecretaris Blokhuis wil deze visie in het najaar naar de Kamer sturen.
Per thema zal met een groep mensen van de vereniging een aanzet worden gegeven in de vorm van een infoblad dat breed getoetst gaat worden bij expertcommissies en kerngroepen (conform de aanpak van de zorgvisie). Na de zomervakanties hoort u hier meer over.
Lees de volledige notitie en de bijlage:
