Kamerdebat coalitieakkoord: aandacht voor preventie nodig
Preventie is essentieel om een zorginfarct te voorkomen, zeker in de ggz. De Nederlandse ggz, NVvP, het NIP en MIND vinden het zorgelijk dat er in het coalitieakkoord geen aandacht is voor mentale gezondheid. In het akkoord staan zelfs bezuinigingen genoemd op meerdere preventiesubsidies en -aanpakken. Namens de patiënten, naasten, professionals en instellingen vragen we in onze brief aan de fractieleiders om dit in het Kamerdebat op woensdag 22 mei over het hoofdlijnenakkoord te bespreken.
In onze brandbrief van december 2023 ‘Laat de ggz niet door de bodem zakken’, riepen we de formerende partijen op om dringend te investeren in de ggz. Om de lange wachttijden van een half jaar tot twee jaar weg te werken. Door in te zetten op preventie én het creëren van meer (behandel-) capaciteit. Dat er nu in het hoofdlijnenakkoord ‘Hoop, lef en trots” van PVV, VVD, NSC en BBB vrijwel niets over de geestelijke gezondheidszorg staat, vinden wij zeer verontrustend.
Onbegrijpelijke bezuinigingen op preventieprogramma’s
Onder het motto “voorkomen is beter dan genezen” moet meer ingezet worden op mentale gezondheid. De omslag van ‘zorg’ naar ‘gezondheid’ is daarnaast essentieel om de druk op de (psychische) zorg te verlichten. In het coalitieakkoord zien we een tegengestelde beweging. Zo verdwijnen budgetten voor programma’s die een belangrijke bijdrage leveren aan het versterken van (mentale) gezondheid van jongeren en volwassenen. Het incidenteel budget vervalt voor preventieprogramma’s waaronder ‘mentale gezondheid: voor iedereen’. En op het structurele budget wordt bezuinigd waar Kansrijke Start en seksuele gezondheid onder vallen.
Eén miljard korting op leefstijl, participatie en medezeggenschap
Naast de bezuinigingen op preventieprogramma’s, kondigt het akkoord 1 miljard korting aan op subsidies die volgende de onderhandelaars ‘onvoldoende effectief’ zijn. Het gaat om subsidies voor gezonde leefstijl, inclusiviteit, participatie en medezeggenschap. Dit zijn bijvoorbeeld ‘stoppen met roken’-programma’s en alcoholpreventieprogramma’s als ‘Helder op school’ en trajecten om burger- en patiënten participatie te versterken in de ontwikkeling en uitvoering van beleid. MIND vindt dit onvoorstelbaar en vraagt de Kamer om hierover het debat aan te gaan.
Voorkomen van zorg, hoe wordt dat versterkt?
De eerstelijnszorg zal volgens het akkoord worden versterkt, maar legt niet uit hóe. Om zorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar te houden, is het belangrijk om mensen met (ernstige) psychische problemen tijdig de juiste zorg of ondersteuning te bieden. Passende zorg kán ggz-zorg zijn, maar soms is ondersteuning vanuit het sociaal domein, zoals schuldhulpverlening, een zelfregiecentrum of activiteiten in een buurthuis, beter. Hierdoor krijgen gemeenten meer verantwoordelijkheden, terwijl de financiële middelen afnemen. Er is bijvoorbeeld geen extra geld voor het gemeentefonds in het akkoord opgenomen.
Verbeteren van jeugdzorg
De extra bezuiniging van 511 miljoen op jeugdzorg is gelukkig van tafel. Dit is een lang geuite wens van ons als ‘driehoek’ (cliënten, professionals en instellingen). De beoogde verbeteringen in de Hervormingsagenda Jeugd moeten wel verder doorgaan. Daarbij zijn onze zorgen voor de toekomst van de jeugdzorg nog niet weg: ook in de Hervormingsagenda Jeugd staan flinke bezuinigingen opgenomen. Wij vinden deze voorbarig.
Lees de brief aan de Kamer van MIND, de Nederlandse ggz, NVvP en het NIP met input voor het debat over het hoofdlijnenakkoord PVV, NSC, VVD en BBB op 22 mei 2024.
