Coalitieakkoord: aandacht voor psychische gezondheid ontbreekt

In het nieuwe coalitieakkoord wordt niet gesproken over verbeteringen in de ggz, terwijl de wachtlijsten steeds verder oplopen. Ook in preventie en mentale gezondheid lijkt niet te worden geïnvesteerd. Dit terwijl jongeren worstelen met prestatiedruk en toenemende psychische klachten. De helft van alle Nederlanders krijgt te maken met psychische klachten. MIND is verbaasd en teleurgesteld over de inhoud van het coalitieakkoord. “We leven in een tijd met lange wachttijden en -lijsten in de ggz. We zijn vol ongeloof dat dit nieuwe kabinet de urgentie niet voelt of ziet om dat drastisch te veranderen,” aldus MIND directeur-bestuurder Dienke Bos.

Het huidige preventiebeleid is incidenteel gefinancierd (zoals "Mentale gezondheid voor ons allemaal") met 230 miljoen incidentele gelden. Die zijn niet opgenomen in het akkoord en komen te vervallen. De budgetten voor subsidies worden verlaagd met 1 miljard euro onder meer voor gezonde leefstijl, inclusiviteit, participatie en medezeggenschap. Wel wil het nieuwe kabinet investeren in bestaanszekerheid, woonzekerheid en armoedebestrijding, zo lijkt. Maar dan alleen voor de ‘werkende Nederlander’ en niet voor kwetsbare groepen zoals mensen die niet kúnnen werken.

Waar het akkoord wel over zorg gaat, betreft dit maatregelen om zorgpersoneel te behouden. MIND hoopt dat dit ten goede komt aan het beschikbare aanbod in de ggz. Opvallend is de halvering van het eigen risico. Dit vermindert de kans op zorgmijding en neemt drempels weg voor chronisch zieken. MIND is wel bezorgd waar dit geld vandaan moet komen: een lagere bijdrage mag niet ten koste gaan van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg. Positief zijn we over de versterking van eerstelijnszorg zoals huisartsenzorg. Dit is voor veel mensen het beginpunt van de hulp en draagt bij aan goede en snelle doorverwijzing.

We zien in het akkoord dat waar het de zorg betreft, de nadruk ligt op ‘cure‘ en niet op ‘care’: mensen die door chronische ziekte langdurige zorg nodig hebben. Zo worden er maatregelen genomen om de bestaanszekerheid te verbeteren zoals in wonen en werk maar ligt de nadruk op werkenden. Mensen met een arbeidsbeperking of bijstand worden niet genoemd en er staat niets over beschermd wonen. Het is onduidelijk hoe deze coalitie verder gaat met de rapporten en adviezen om het sociaal minimum te verhogen.

In het akkoord ligt de nadruk op veiligheid en straffen, zoals het verhogen van maximale straffen in jeugdstrafrecht. Deze harde lijn zal in onze ogen averechts werken. In de aanpak van verward gedrag moet de politiek taken overdragen aan de ggz, maar onduidelijk is hoe. Voor kwetsbare groepen als jongeren en mensen met onbegrepen of verward gedrag, is juist een aanpak nodig die zich richt op preventie en tijdige en passende zorg. Een mildere toon vinden we terug in het ‘recht op vergissen’. We merken dat het vertrouwen van burgers in de overheid broos is. Deze wet kan bijdragen aan het herstellen van dit vertrouwen.

MIND is verheugd dat de hervormingen in de jeugdzorg doorgaan en dat de voorgenomen extra bezuiniging van 511 miljoen, en de invoering van een eigen bijdrage van tafel zijn. Dit geeft ruimte om de verbeteringen daadwerkelijk te realiseren.