Integraal plan en middelen nodig voor mentale gezondheid scholieren en studenten

Een goede mentale gezondheid is een belangrijke voorwaarde om met de ups en downs van het leven om te gaan én ongezonde verleidingen zoals roken, drinken en online gokken te kunnen weerstaan. Maar liefst 1 op de 3 jongeren ervaart echter mentale klachten. Onderzoek wijst uit dat scholieren en studenten worstelen met hoge prestatiedruk en ongezonde stress, gevoelens van ongelijkwaardige behandeling (met name in het middelbaar beroepsonderwijs), eenzaamheid en zorgen en onzekerheid over de eigen toekomst. Dit heeft direct gevolgen voor de mentale gezondheid van jongeren en trekt een belangrijke wissel op de schoolprestaties. Door structureel te investeren in de sociaal emotionele ontwikkeling en mentale gezondheid van jongeren in het primair, voortgezet, middelbaar, hoger en wetenschappelijk onderwijs, wordt een solide basis gevormd bij jongeren om zich gezond te kunnen ontwikkelen. Op 25 april debatteert OCW over de Mentale gezondheid van jongeren en studenten. MIND roept in haar brief aan de Kamer op tot een integraal plan van OCW én VWS met financiële middelen.

MIND benadrukt het belang van genoeg goede hulp en ondersteuning voor jongeren en studenten dicht bij hun eigen leven: in het onderwijs, online en in de buurt. Leerlingen en studenten moeten op een structurele, veilige en effectieve manier meer kennis en vaardigheden opdoen over hun eigen mentaal gezonde ontwikkeling. MIND pleit voor een door OCW en VWS gezamenlijk opgesteld integraal plan met financiële middelen. Dit wordt ook bekrachtigd in het rapport ‘De staat van het Onderwijs’ dat onlangs is verschenen en dat wijst op de verantwoordelijkheid van onderwijsinstellingen voor het bieden van een veilige leeromgeving die het welbevinden van kinderen en jongeren bevordert. Door een integraal plan kunnen scholen structureel inzetten op mentale gezondheid in het onderwijs, wordt de versnippering van de ontwikkeling van interventies tegengegaan en zorgen we voor duurzame inbedding ervan.

Onderdeel van het integraal plan is wat ons betreft de continuering van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO gelden). Met incidentele middelen uit verschillende potjes is het lastig om duurzaam te versterken.

Naast één integraal plan, wijst MIND erop om de aanpak vervolgens aan te passen op de specifieke context van de school en de studenten. Voor verschillende onderwijsinstellingen kan deze er anders uitzien. Volgens het Platform Perspectief Jongeren (PPJ) hebben jongeren tot nu toe beperkte inspraak in de totstandkoming van initiatieven wat leidt tot een mismatch tussen het aanbod van onderwijsinstellingen en de behoefte van studenten. Neem initiatieven van studie- en studentenverenigingen en studenten zelf mee in de aanpak. En vergeet vooral de kennisdeling richting het MBO niet.

Veel jongeren zoeken online naar betrouwbare informatie en een deel van hen wil juist anoniem vragen kunnen stellen. MIND Us, De Kindertelefoon (inclusief de Alles Oke? Supportlijn), MIND, Join Us, 113 Zelfmoordpreventie, Transformers Community, Jongerenhulp Online en @ease bundelen de krachten en werken aan een (veilig en anoniem) online platform voor en door jongeren (16-27 jaar) waar mentale gezondheid centraal staat.

Veel jongeren zijn op zoek naar plekken waar ze elkaar kunnen ontmoeten en gelijkgestemden kunnen treffen. Voor de nodige hulp en steun in de buurt, moeten we goede initiatieven snel implementeren. Zorg daarom voor zelfregiecentra en inloopvoorzieningen in elke buurt of gemeente. Denk aan inloopplekken als @ease, Roger That Inspiratielab en TEJO die zijn verenigd in de alliantie laagdrempelige inloopmogelijkheden en de zelfregie- en herstelcentra die zich richten op (jong)volwassenen maar soms ook jongeren met mentale gezondheidsproblemen. Faciliteer deze laagdrempelige voorzieningen zodat jongeren daar terecht kunnen.  

We roepen de ministeries van OCW en VWS op om fors in te zetten op de verbetering van de mentale gezondheid van jongeren. Door een integraal en structureel plan en aanbod te ontwikkelen, nieuwe initiatieven te omarmen, de effectiviteit te meten én vervolgens op te schalen en duurzaam in te bedden. Lees de brief van MIND aan de Kamer voor het OCW debat op 25 april 2024.