Cliënten- en naastenpeiling toont kansen voor verbetering Wvggz

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt met ingang van 1-1-2020 de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening. Cliënten en naasten die te maken kregen met deze nieuwe wet, geven aan dat verbeteringen in de uitvoering nodig zijn. Dit betreft met name de communicatie, informatievoorziening en (het gebrek aan) ondersteuning. Het Eigen Plan van Aanpak is nog onbekend en leidt nog onvoldoende tot het voorkomen van gedwongen zorg. Dit blijkt uit een peiling door MIND onder cliënten en naasten die het afgelopen jaar te maken kregen met gedwongen zorg.

Zoals verwacht heeft verplichte zorg een grote impact op de levens van cliënten, familie en naasten. Uit de peiling blijkt dat de informatievoorziening aan cliënten en naasten beter moet. Kansen liggen in meer mondelinge informatieoverdracht: deze komt in de praktijk nog weinig voor terwijl deze hoog wordt gewaardeerd. Een tweede verbeterkans ligt in meer ondersteuning door de Patiënt Vertrouwens Persoon (PVP). Uit de peiling blijkt dat slechts de helft van de cliënten op de ondersteuning door een PVP werd gewezen. Dit terwijl de ondersteuning in de wet verankerd is. Verder blijkt dat twee derde van de cliënten niet op de hoogte was van de mogelijkheid om een Eigen Plan van Aanpak op te stellen.

Familieleden en naasten spelen een belangrijke rol bij het signaleren en in het uitvoeren van verplichte zorg. Ook ten aanzien van familieleden en naastbetrokkenen zijn er verbetermogelijkheden. Zij kunnen beter betrokken worden bij de uitvoering van de verplichte zorg op basis van de Wvggz. Daarnaast worden zij onvoldoende gewezen op de mogelijke ondersteuning door een Familie Vertrouwens Persoon. Ten derde geeft de helft aan onbekend te zijn met de mogelijkheden om hun naasten (de client) te ondersteunen bij het opstellen van een Eigen Plan van Aanpak.

Dwang in de zorg heeft veel impact op cliënten en naasten. Zorgvuldig handelen en goede begeleiding is daarbij geboden om de negatieve impact ervan te minimaliseren. MIND werkt samen met betrokken partijen zoals de Nederlandse GGZ en de Nederlandse Vereniging van Psychiaters aan verbeteringen in de uitvoering. De uitkomsten van deze peiling geven direct al handvatten die in de uitvoering opgepakt kunnen worden.

Om zicht te krijgen op de werking van de nieuwe wet vanuit het perspectief van de behoefte van de betrokkenen, heeft MIND bij de invoering van de wet in januari 2020 cliënten en naasten opgeroepen om ervaringen te delen via een ervaringenmonitor op de site van MIND. In december 2020 heeft MIND aanvullend een vragenlijst uitgezet onder haar ggz-panel en actief cliënten bevraagd over hun ervaringen met de nieuwe wet. Dit heeft geleid tot deelname van 40 cliënten en 50 familieleden/naasten aan de peiling en geeft daarmee een eerste indruk van de ervaringen van degenen die het betreft met de nieuwe wet. In 2021/2022 vindt in opdracht van het ministerie van VWS de wetsevaluatie Wvggz plaats. MIND zal de uitkomsten van haar peiling aanbieden zodat deze in de wetsevaluatie meegenomen kunnen worden.

Download hier de rapportage Ervaringen met de Wet verplichte ggz in 2020: Het perspectief van (voormalige) cliënten, familieleden en naasten