De Waterheuvel Amsterdam
Ons Clubhuis: een plek om te ontdekken wat iemand nog wél kan
Binnen het programma ‘Herstel Dichtbij- Samen voor Mentale Gezondheid’ werken 30 zelfregie- en herstelorganisaties aan hun ontwikkeling. Deze organisaties bieden ondersteuning, ontmoeting en hulp in de buurt, voor en door mensen met een psychische kwetsbaarheid. Vanaf september 2023 zetten we steeds een organisatie in de schijnwerpers. Deze keer is dat De Waterheuvel, die sinds 1986 actief is in Amsterdam.
“Wij zijn een gemeenschap van mensen met problemen op het gebied van mentale gezondheid, die dagelijks samenkomen in wat wij noemen ons ‘clubhuis’. Gezamenlijk houden clubhuis- en stafleden het clubhuis draaiende wat leidt tot zinvol werk, sociale contacten, steun en zingeving. De meeste mensen hier zijn op zoek naar een plek waar men gelijkgestemden treft, kan werken aan herstel en waar men van betekenis kan zijn”, vertelt Petra Nieuwlaat, directeur van De Waterheuvel. “Het isolement dat vaak samengaat met psychische kwetsbaarheden wordt hier doorbroken. Het clubhuis is ook een plek om te ontdekken wat iemand nog wél kan, in plaats van te focussen op de beperking die iemand heeft.”
Naar Amerikaans voorbeeld
Het clubhuismodel komt uit de Verenigde Staten, zo valt te lezen op de website van De Waterheuvel. Een klein groepje voormalige psychiatrische patiënten van het Rockland State Hospital kwam in 1944 samen in New York om elkaar te steunen nadat ze ontslagen waren uit het ziekenhuis. Ze vormden een groep die ze WANA (We Are Not Alone) doopten en kwamen op regelmatige basis samen, om het sociale isolement waarmee ze kampten te doorbreken. In 1948 betrok deze groep een gebouw dat ze omdoopten tot Fountain House, vanwege de fontein in de achtertuin. Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig werd de zorg in Nederland gedeïnstitutionaliseerd. Veel chronische psychiatrische patiënten dreigden tussen wal en schip te belanden. GG & GD in Amsterdam zag dit probleem ontstaan en liet twee professionals ter inspiratie afreizen naar Fountain House in New York City. Ze waren verrast bij het zien van het succes van Fountain House en de mogelijkheden van de doelgroep. Twee jaar later, in 1986, opende na veel voorbereidend werk De Waterheuvel haar deuren.
Strakke organisatie
De Waterheuvel bestaat inmiddels meer dan 35 jaar. In al die tijd heeft het clubhuis duizenden mensen met een psychiatrische achtergrond aan zinvolle dagbesteding en betekenisvolle contacten kunnen helpen. Het dagelijkse werk in het clubhuis is georganiseerd in een gestructureerd systeem, wat in de clubhuiswereld de “work-ordered-day” wordt genoemd. De work-ordered-day is een 8-urige werkdag, van maandag tot en met vrijdag, parallel aan de gebruikelijke werktijden. Leden en staf werken “side by side”, als collega’s, om het werk dat gedaan moet worden uit te voeren. Er vinden geen therapieën, dagbehandelingen of medicijnadvies plaats. Het Clubhuis is georganiseerd in één of meer werk-units. Elk van deze units heeft voldoende staf, leden en betekenisvol werk om te waarborgen dat elk lid betrokken kan worden bij een volledige werkdag. Er worden unit-vergaderingen en -bijeenkomsten gehouden om het werk van de dag te plannen, te organiseren en om de onderlinge band te versterken. Leden krijgen voor hun werkzaamheden in het clubhuis nooit betaald.
Gezien worden
Petra: “Onze leden geven met grote regelmaat aan dat men veel eerder had willen weten van De Waterheuvel: een plek waar men kan zijn wie men is en waar geen druk of oordeel is, maar gelijkwaardigheid, hoop en perspectief. We horen vaak mensen zeggen: ‘Hier word ik gezien als mens’. Binnen het project Herstel Dichtbij richten wij ons op het ontwikkelen van een programma speciaal voor jong volwassen en mensen met een migratieachtergrond die kampen met mentale problemen en op het verbreden van de inzet van ervaringsdeskundigheid. Herstel Dichtbij heeft ons een netwerk van organisaties en initiatieven gebracht waar De Waterheuvel zich in herkent en thuis voelt. En we vinden het fijn om concreet bij te kunnen dragen aan het versterken van de herstel-beweging. Onze droom is dat alle mensen die worstelen met psychische problemen weten én ervaren dat zij niet alleen zijn en er niet alleen voor staan! Deze droom kan gerealiseerd worden door ervoor te zorgen dat in Nederland zelfregie- en herstelplekken zoals De Waterheuvel dichtbij de burgers te vinden zijn.”
