Kwaliteit en implementatie van vraagsturing

De zorg afstemmen op jouw vragen en behoeften – en op die van je familie/naasten. Daar draait het om bij vraagsturing. Zodat de zorg vooral is gericht op wat er al goed gaat. En past bij wat jij nodig hebt om zo goed mogelijk te kunnen leven met je psychische kwetsbaarheid en de gevolgen daarvan.

Onder de noemer ‘Werken aan vraagsturing’ zijn vijftien cliënten- en familieorganisaties in drie projecten op zoek gegaan naar nieuwe concepten voor vraaggestuurde zorg. Zorg waarbij jij uiteindelijk de koers bepaalt en waarbij je familie en naasten kunnen meesturen om je te ondersteunen. En zorg die niet langer eenzijdig is gericht op diagnoses en genezing, maar vooral op jouw persoonlijk en maatschappelijk herstel.

Inmiddels wordt de inbreng van cliënten en familie/naasten - mede dankzij alle aandacht voor vraagsturing – standaard meegenomen bij de ontwikkeling van nieuwe ggz-zorgstandaarden. Zo bezien is ‘Werken aan vraagsturing’ een goede eerste aanzet geweest. Niet alleen omdat de zorg zo beter past, maar ook omdat jij hierbij een actievere rol krijgt en wordt uitgedaagd om aan te geven wat jij belangrijk vindt. Dat helpt om meer grip op je leven te krijgen, minder afhankelijk te worden en meer eigen verantwoordelijkheden op te pakken.

Bij vraaggestuurde zorg geldt het basisprincipe dat de stem van alle mensen aan tafel (cliënt, familie/naasten en hulpverlener) even zwaar weegt bij het nemen van beslissingen. Op zoek naar de meest passende zorg hebben zij elk hun eigen inbreng, vanuit een eigen perspectief en met eigen (ervarings)deskundigheid en kennis. Dit wordt ook wel ‘gedeelde besluitvorming’ genoemd - of in het Engels: shared decision making.

Voor het organiseren van vraaggestuurde zorg gaat het om het werken volgens vijf principes:

1. Co-creatie: doelgericht samenwerken met inbreng van ieders eigen expertise;
2. Gelijkwaardigheid: ieders inbreng doet ertoe en weegt even zwaar;
3. Zelfmanagement: (weer) grip krijgen op je leven en het eigen herstel;
4. (H)erkenning: van de eigen rol en positie van alle betrokkenen;
5. Oplossingen: concrete verbeteringen die bijdragen aan meer kwaliteit van leven.

Voordat het vraaggestuurd werken volgens deze vijf principes vanzelfsprekend is in de zorg, moet er nog veel veranderen. Allereerst in de ggz. Want nu is de behandelaar nog te vaak degene die uiteindelijk de doorslag geeft bij wat er gebeurt. Daarnaast staan ook cliënten- en familieorganisaties voor de opgave het thema vraagsturing structureel te verankeren in hun werk. Dit is immers het fundamentele uitgangspunt (en dus veel meer dan zomaar een project) om vernieuwingen en verbeteringen vanuit cliënten- en familieperspectief te kunnen realiseren - in samenspraak met gemeenten, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en andere partijen. Dit vereist de inzet van nieuwe competenties, bijvoorbeeld op het gebied van projectmanagement. Daar zullen cliënten- en familieorganisaties dan ook in moeten investeren om als volwaardige partij te kunnen meewerken aan zorginnovatie.

Met vragen over dit thema kun je ook contact opnemen met projectleider Jacqueline Nijenhuis: jacqneijenhuis@me.com.