MIND vraagt garanties over behoud ggz-dagbesteding

Er bestaat nog steeds onduidelijkheid over de dagbesteding van enkele duizenden ggz-cliënten. MIND sloeg hier vlak voor kerst alarm over. Vlak daarna verscheen een bericht dat gemeenten en zorgaanbieders afspraken hebben gemaakt die continuïteit van de zorg moeten garanderen, maar die afspraken zijn volgens MIND te vaag en vrijblijvend.

Wat is er aan de hand?
Afgelopen najaar bleek dat een deel van de dagbesteding die vanuit de zorgverzekeringswet bekostigd werd geen geneeskundige begeleiding is, maar ondersteunende begeleiding. Deze dagbesteding zou daarom vanaf 1 januari 2022 alleen nog maar vanuit de Wmo gefinancierd mogen worden. Maar de VNG adviseerde gemeenten in eerste instantie om die dagbesteding niet zo maar over te nemen. Op 24 december verscheen een nieuw bericht van de VNG (https://vng.nl/nieuws/gevolgen-vervallen-zvw-vergoeding-dagbesteding-ggz-clienten): als zorgaanbieders nieuwe cliënten snel aanmelden zullen gemeenten de aanvragen in behandeling nemen en beoordelen welke voorziening het meest passend is. ‘Om de continuïteit van ondersteuning zoveel mogelijk te waarborgen, zouden gemeenten waar mogelijk deze aanvragen met voorrang kunnen behandelen.’

In het bericht staat verder dat er nog geen afspraken zijn over wie de zorg betaalt tussen 1 januari en het moment dat een eventuele beschikking van de gemeente ingaat. Ook is nog steeds onduidelijk om hoeveel cliënten het gaat. Dat zijn er maximaal 6-7000, waarschijnlijk minder, maar hoeveel minder weet niemand.

MIND vindt deze afspraken halfbakken. Ze bieden absoluut onvoldoende zekerheid aan cliënten die soms al lange tijd dagbesteding ontvangen en nu maar moeten afwachten wat er gebeurt. Er wordt geen datum genoemd waarbinnen de overgang geregeld moet zijn. Er is dus geen zekerheid over wie in de tussentijd betaalt. Gemeenten geven voortdurend aan dat zij tekorten hebben in het sociaal domein. Wat gebeurt er nu als een grote groep nieuwe cliënten zich bij een gemeente meldt en de gemeente kan of wil geen passende voorziening geven? Voor zover MIND weet is er ook geen enkele afspraak hoe de gevolgen voor cliënten gemonitord kan worden en wie kan ingrijpen als mensen tussen wal en schip vallen.

Het ministerie van VWS benadrukt dat de aanspraken voor dagbesteding vanuit de Zvw in 2022 niet zijn veranderd. Met andere woorden: het probleem bestaat al veel langer. Het is alleen niet duidelijk waarom zorgverzekeraars en de NZa dat niet eerder hebben opgemerkt, of waarom zij dit de afgelopen jaren door de vingers hebben gezien. 

MIND vraagt de verantwoordelijke organisaties om een paar maanden extra te nemen en daarin een goede overgang voor alle betreffende cliënten te regelen. Nu wordt het systeem snel gerepareerd, maar wordt niet omgezien naar de mensen die van dat systeem afhankelijk zijn. Wat MIND betreft is het Ministerie van VWS nu aan zet om de regie te nemen en een fatsoenlijke overgang te realiseren. Daarnaast roept MIND cliënten, cliëntenraden en naasten op om signalen over mogelijk verlies van dagbesteding door te geven aan het Nationale Zorgnummer: info@nationalezorgnummer.nl, 0900 2356780.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Duizenden cliënten in de ggz die op dit moment dagbesteding vanuit de zorgverzekeringswet ontvangen, dreigen die te gaan verliezen omdat het geen geneeskundige zorg betreft. Zij zouden voor hun dagbesteding een beroep moeten doen op de Wet maatschappelijk ondersteuning (Wmo). De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft gemeenten in november echter geadviseerd deze dagbesteding voorlopig niet over te nemen. MIND vraagt aan zorgaanbieders en financiers garanties dat dagbesteding voor ggz-cliënten in 2022 behouden blijft.

Het is nog niet precies bekend hoe groot het probleem is. Het gaat om 6-7000 cliënten in totaal die dagbesteding ontvangen, waarvan een nog onbekend deel geen aanspraak kan maken op dagbesteding vanuit de Zorgverzekeringswet. Voor hen is het onzeker of gemeenten de dagbesteding gaan overnemen en zo ja, wanneer dat geregeld is. MIND wil af van deze vrijblijvende benadering. We wijzen daarbij op de centrale rol die preventie inneemt in het nieuwe regeerakkoord, ook op het gebied van mentaal welzijn. Dagbesteding heeft bij uitstek een preventieve werking: het geeft cliënten immers een dagstructuur, biedt zinvolle activiteiten en sociale contacten. Hier niet in investeren is triest en schadelijk voor cliënten en zal leiden tot verergering van psychische en psychosociale problematiek, en tot een grotere kans op crisissituaties.

Het Ministerie van VWS, de Nederlandse Zorgautoriteit, Zorgverzekeraars Nederland, de VNG en de Nederlandse ggz verzekeren MIND dat continuïteit van zorg ook voor hen prioriteit heeft. Daar vindt ook intensief overleg over plaats. Maar pal voor het nieuwe jaar is er nog steeds geen precies inzicht in de omvang van het probleem en ligt er nog geen oplossing. MIND roept de verantwoordelijke partijen op om ook daadwerkelijk hun verantwoordelijkheid te nemen en wil nu harde garanties dat de bestaande dagbesteding in 2022 kan worden voortgezet. Die toezegging staat wat ons betreft op nummer één. Het gesprek over wie uiteindelijk de rekening betaalt, staat op nummer twee.

De onzekerheid over continuïteit van dagbesteding toont aan dat er nog veel werk is te verzetten om de samenhang tussen ggz en sociaal domein in de praktijk vorm te geven. Cliënten mogen daar niet het slachtoffer van worden. Het nieuwe kabinet zal snel met structurele oplossingen moeten komen. Maar op de korte termijn heeft behoud van dagbesteding prioriteit.