Zorg voor snelle hulp bij psychische klachten om erger te voorkomen

De afgelopen maanden onderzocht MIND de gevolgen van de coronacrisis voor mensen met psychische problemen en hun naasten. Met het oog op een nieuwe besmettingengolf en mogelijk verdere aanscherping van de maatregelen, delen wij onze aanbevelingen voor de toekomst. We moeten nú investeren in snelle en passende hulp voor cliënten en verdere toename van psychische klachten voorkomen. 

De coronacrisis heeft geleid tot een toename van psychische klachten, zowel bij mensen met bestaande aandoeningen als bij mensen die voor het eerst klachten ervaren. Extra capaciteit zal aan de ggz toegevoegd moeten worden. Het is tegelijk van groot belang om psychische klachten als gevolg van corona niet te snel te medicaliseren en goed te kijken wanneer lichtere of andersoortige vormen van hulp mogelijk zijn. Sociale problematiek, zoals eenzaamheid of verlies van werk en inkomen, vraagt om passende hulp en ondersteuning die niet altijd uit de ggz hoeft te komen

Voor corona had de ggz al moeite om de vraag naar psychische hulp te beantwoorden, zo blijkt uit de lange wachttijden. De groeiende vraag als gevolg van corona maken extra structurele maatregelen noodzakelijk. MIND roept op om op grote schaal de herstelgerichte intake toe te passen: deze intake gaat in op de brede hulpvraag van de cliënt, kijkt naar diens eigen netwerk en veerkracht en begeleidt mensen ook naar voorzieningen buiten de ggz, zoals herstelwerkplaatsen en zelfregiecentra. Deze intake kan snel plaatsvinden en voorkomt daarmee dat problemen verergeren. Voor het welzijn van mensen is vooral sociaal contact van groot belang. Daarom moeten we investeren in informele netwerken en maatschappelijke steunsystemen om laagdrempelig contact met kwetsbare mensen te behouden en extra steun te waarborgen voor mensen waarbij de gevoelens van angst door de corona en de maatregelen toenemen.

Een crisis vraagt om een duidelijke centrale regie; dit kan echter indruisen tegen principes van  zelfregie en individueel maatwerk. Nu we meer over het virus weten en niet meer verrast worden, kunnen we de omvang (en dus de impact) van de maatregelen beter doseren en meer ruimte geven aan inspraak, meebeslissen en eigen initiatief en verantwoordelijkheid. Juist in een periode van grote veranderingen en onzekerheid is het van belang met de cliënt en naastbetrokkenen in gesprek te blijven over hoe de zorg eruit moet zien. Op het gebied van communicatie en shared decision making moet de ggz het echt beter gaan doen dan afgelopen voorjaar. Dit geldt ook op collectief niveau. Waar in de eerste fase van de crisis familie- en cliëntenraden vaak onvoldoende betrokken werden, is nu de mogelijkheid om dit goed te doen.

Eind maart van dit jaar is MIND gestart met onderzoek onder de eigen achterban, ggz-cliënten en naastbetrokkenen, naar de gevolgen van corona en de crisismaatregelen. Tussen eind maart en half juni hebben we ons vaste ggz-panel driemaal bevraagd; het aantal respondenten bedroeg elke keer ongeveer 1.000. Daarnaast hebben we een vragenlijst uitgezet onder de leden van onze lidorganisaties en hebben we verdiepend onderzoek uitgevoerd onder cliëntenraden, familieraden en zelfregie- en herstelinitiatieven. Dit najaar houdt MIND een nieuwe peiling onder haar ggz-panel en verricht verdiepend onderzoek naar veerkracht tijdens de coronaperiode. 

Lees alle conclusies en aanbevelingen van MIND naar aanleiding van ons onderzoek.