'Vergeten slachtoffers' niet langer vergeten

vergeten slachtoffers

Tijdens de bezettingsjaren 1940 – 1945 stierven ingezetenen van psychiatrische instellingen in veel grotere aantallen dan burgers elders in Nederland. Verpleegkundige en historica Cecile aan de Stegge was een van de eersten die in Nederland aandacht vroeg voor de grote oversterfte van bewoners van deze instellingen. Zij publiceerde, samen met Marco Gietema, in 2017 een boek over haar bevindingen uit onderzoek bij de Willem Arntzhoeve. Verhongering, verwaarlozing, ziekten als tuberculose hebben een rol gespeeld bij de oversterfte. ‘Vergeten slachtoffers’, omdat ze meestal niet genoemd worden in een adem met andere specifiek vervolgden, zoals Joden, Sinti, mensen in Nederlands Indië.

De ‘vergeten slachtoffers’ kunnen en moeten niet langer vergeten worden. Er is een ‘Stichting vergeten slachtoffers’ opgericht, die samen met het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie) een onderzoek gaat uitvoeren naar beleid van en zorg in meerdere instellingen in Nederland waar psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking verbleven en in verhoudingsgewijs grote aantallen stierven. Naasten ontvingen in veel gevallen pas veel later uitsluitsel over hun sterven, zonder toelichting.

Inmiddels is een breed draagvlak ontstaan voor het uitvoeren van dit onderzoek, dat vergetenen aan de vergetelheid moet ontrukken en licht moet werpen op de vraag wat er precies is gebeurd en hoe dit heeft kunnen gebeuren.
Staatssecretaris Blokhuis was aanwezig bij de startbijeenkomst op 14 maart 2019 voor dit onderzoek in Utrecht. Bescherming van kwetsbare mensen noemde hij een van de kerntaken van de overheid. In de bezettingstijd schoot die schromelijk tekort. Maar ook nu moet de overheid zich bewust zijn van die taak. Jacobine Geel, voorzitter van GGZ Nederland, sprak haar nadrukkelijke steun uit voor dit onderzoek, voor het creëren van een plek voor herdenking van deze mensen, maar stelde ook dat mensen met een psychiatrische aandoening of verstandelijke beperking in deze tijd soms al voor hun dood vergeten zijn. Het onderzoek kan voor de instellingen pijnlijke inzichten opleveren, maar ook aanleiding geven tot kritische reflectie.

Het onderzoek van stichting Vergeten Slachtoffers en NIOD gaat binnenkort van start. Loes Bandsma en Titia Feldmann waren namens MIND aanwezig bij de startbijeenkomst. Een van hen zal plaatsnemen in de ‘maatschappelijke klankbordgroep’ van het onderzoek. Wat er toen gebeurd is, zegt veel over de ernstig tekort schietende kwaliteit van zorg. Maar kan ook aandachtspunten opleveren voor het bewaken van de huidige kwaliteit van zorg.
 
Meer informatie: https://www.vergetenslachtoffers.nl/ 

Meer nieuws