Advies Deskundigencommissie Van Ark over Hervormingsagenda Jeugd

Jongeren, cliënten en naasten in de jeugdzorg zijn blij hoe goed in de toets naar de jongeren en verschillende partijen geluisterd is en onderschrijven de adviezen die de Deskundigencommissie vandaag heeft gedeeld: verschuif de kramp gericht op de financiële doelen naar de nadruk op goede kwaliteit van jeugdzorg voor iedereen. En werk domein-overstijgend aan voorwaarden om hulpvragen te beantwoorden en te voorkomen.

Het advies van de Deskundigencommissie is in vier kernpunten samen te vatten:

• Geef meer  aandacht aan kwetsbare jeugdigen en gezinnen
• Versterk de verbinding met aanpalende domeinen
• Leg het niveau van lokale voorzieningen voor een sterke pedagogische samenleving bindend vast
• Zorg voor een landelijk, regionaal en lokaal samenhangende gezinsaanpak

De Nationale Jeugdraad (NJR), Ieder(in) en MIND werken sinds 2023 aan de Hervormingsagenda Jeugd om de jeugdzorg te verbeteren. Ook wij merken dat de financiële druk vanuit het Rijk op gemeenten een enorm risico vormt voor een kansrijke uitwerking van de Hervormingsagenda. We maken ons zorgen over wat dat kan betekenen voor alle jeugdigen en ouders in Nederland, maar vooral voor jonge mensen met een beperking, chronische ziekte en/of intensieve psychische problemen die het meest van jeugdzorg en –hulp afhankelijk zijn. Wij pleiten ervoor dat alle betrokken partijen doen wat nodig is, op alle niveaus, om de Hervormingsagenda Jeugd financieel duurzaam te maken. Onze boodschap is daarom: stop de geplande bezuinigingen. Die staan de hervormingen in de weg.

De NJR, Ieder(in) en MIND zijn blij met de erkenning van de commissie dat de Hervormingsagenda niet volstaat om de jeugdzorg écht te verbeteren. Doordat problemen op andere plekken in de samenleving ontstaan, de zogenaamde ‘aanpalende domeinen’, komen jongeren nu in de jeugdzorg terecht. Terwijl de kern van hun problemen vaak niet met jeugdzorg kan worden opgelost. Actie búiten de jeugdzorg is nodig om problemen te voorkomen en de juiste oplossing te bieden. Denk daarbij aan onderwijs, wonen, kinderdagopvang, vrije tijd, sport en bestaanszekerheid. Maar ook  inclusieve voorzieningen, onder andere bij de kinder- en naschoolse opvang. De deskundigencommissie erkent hiermee ook dat elke hulpvraag, elk probleem waar jongeren mee zitten, legitiem is en mag bestaan. Of ze nou echt binnen jeugdhulp 'passen' of eigenlijk beter ergens anders opgelost of voorkomen zouden kunnen worden. We zijn dan ook blij met het voorstel om een persoon met ‘doorzettingsmacht’ aan te stellen, die over de grenzen van de departementen heen kan werken.

Introductie van waakvlamcontact is het beste voorbeeld van concrete winst uit het advies. Veel jongeren blijven op dit moment óf langer in (zwaardere) hulp zitten, uit angst dat alles wegvalt, óf worden losgelaten zonder enig vangnet. Het helpt enorm als ze zonder grote drempels toch (even) terug kunnen komen bij de hulp die ze kregen.

De toets en de adviezen van de Deskundigencommissie zijn voor ons als belangenbehartigers van jeugdigen en ouders belangrijke input voor het vervolg van de hervormingen. Ook in de toekomst moeten de belangen van jeugdigen zo vroeg mogelijk worden meegenomen in de ontwikkeling van wet- en regelgeving en beleid. We pleiten ervoor om dit te waarborgen door alle besluiten die impact hebben op jeugdigen, ouders en gezinnen vooraf te toetsen aan het VN-verdrag Handicap en aan het VN-Kinderrechtenverdrag. Deze laatste door middel van de nieuwe Kinderrechtentoets. Ieder(in), MIND en de NJR blijven zich onverminderd inzetten voor jeugdzorg die voor iedereen toegankelijk en passend is. Voor zorg die, juist voor jeugdigen en gezinnen met intensieve zorg- en ondersteuningsbehoeften, perspectief biedt op volwaardig meedoen in onze samenleving.

Onder foto's van de presentatie in Nieuwspoort op 30 januari 2025 en de overhandiging van het rapport aan staatssecretaris Karremans, op de tweede foto aan de klankbordgroep met leden van ExpEx.