Interview Katinka Hellweg

Binnen MIND houdt de afdeling KIO (Kennis, Innovatie en Onderzoek) zich bezig met een grote diversiteit aan projecten en samenwerkingen in programma’s. Al deze projecten dragen bij aan één of meerdere pijlers van MIND: Kwaliteit van Zorg, Kwaliteit van Leven en Preventie. Elke maand zetten we een project in de spotlights via een interview met de projectleider. Deze maand is dat Katinka Hellweg, projectmanager bij MIND op het gebied van zelfregie en herstel. Voor deze rubriek vroegen we haar naar alle ins en outs van het mooie programma Herstel Dichtbij. 

Wat houdt Herstel Dichtbij in? 
"Herstel Dichtbij is een gezamenlijk programma van MIND en het Oranje Fonds. Onze samenwerking is ontstaan rondom de Appeltjes van Oranje in 2021, met het thema mentale gezondheid. In het eerste programma Herstel Dichtbij - Samen voor mentale gezondheid van 2022-2024 is deze samenwerking geïntensiveerd en sindsdien bijzonder soepel en succesvol verlopen. Daarom hebben we besloten om met een vervolgprogramma door te gaan: Herstel Dichtbij - Samen Groeien. Dit gaat van april 2025 tot april 2028 lopen. De inschrijving is inmiddels gesloten en we hebben weer een mooie groep zelfregie- en herstelorganisaties weten te interesseren voor het programma.
Het programma Herstel Dichtbij ondersteunt en versterkt zelfregie- en herstelorganisaties. Dit doen wij op drie niveaus: 1. Initiatiefnemers en projectleiders kunnen aan de Leergang Maatschappelijk Ondernemen deelnemen en/of door ervaren medewerkers van zelfregie- en herstelorganisaties gecoacht worden. 2. Organisaties worden versterkt door uitwisselings- en leerbijeenkomsten waarin zij van en samen met collega-organisaties kunnen leren, ook krijgen zij een financiële bijdrage waarmee zij aan ontwikkelvraagstukken kunnen werken. 3. Door de krachten te bundelen wordt de beweging van zelfregie- en herstelorganisaties versterkt. 
We werken nauw samen met de Nederlandse Vereniging voor Zelfregie en Herstel (NVZH) en met het Instituut voor Publieke Waarden (IPW). De NVZH is de brancheorganisatie voor zelfregie- en herstelorganisaties en daarmee inhoudelijk expert. Het IPW organiseert leer- en uitwisselingsbijeenkomsten en actieonderzoeken. Ook werken we uiteraard intensief samen met de deelnemers van het programma. Net als de zelfregie- en herstelorganisaties omarmen wij de uitgangspunten 'niets over ons, zonder ons', co-creatie en gezamenlijk eigenaarschap. Samen geven we het programma vorm en inhoud."

Wat maakt dit programma zo belangrijk of waardevol? 
"Zelfregie- en herstelorganisaties zijn plekken die door-en-voor mensen met een psychische en/of psychosociale kwetsbaarheid zijn opgericht. Mensen kunnen hier laagdrempelig, zonder indicatie of verwijzing, naartoe gaan voor een kopje koffie en een luisterend oor, voor lotgenotencontact en herstelcursussen. Ook bieden ze de mogelijkheid om van betekenis te zijn en (weer) mee te gaan doen in de maatschappij, bezoekers worden - geheel vrijblijvend en op eigen tempo- uitgenodigd om rollen en verantwoordelijkheden op zich te nemen. Uit verschillende impactonderzoeken en persoonlijke verhalen weten we dat mensen veel baat bij zelfregie- en herstelcentra hebben. MIND ondersteunt deze initiatieven al sinds 2015; ze ontstonden vanuit de cliëntenbeweging onder verschillende namen en met diverse verschijningsvormen.
Sindsdien is het aantal zelfregie- en herstelorganisaties in Nederland sterk gegroeid: van 36 in 2016 naar meer dan 120 nu. Sommige van deze organisaties hebben meerdere locaties waardoor al veel mensen een plek voor zelfregie en herstel in de buurt hebben. Er zijn echter ook regio's waar (bijna) geen zelfregie- en herstelorganisaties zijn, de bewoners van die gebieden moeten dus ver reizen als ze er gebruik van willen maken. Zo'n reis is voor veel mensen niet te doen, zeker als er sprake is van (ernstige) psychische problemen, financiële moeilijkheden of lichamelijke beperkingen. Daarom moet er op veel meer plekken een zelfregie- en herstelorganisatie komen. Met Herstel Dichtbij dragen wij daaraan bij."

Wat vind je het leukst aan je werk in het algemeen en aan dit programma in het bijzonder?
"Ik ben een enorme fan van zelfregie- en herstelorganisaties en de mensen die deze opzetten en runnen. De plekken, die ik dankzij mijn werk regelmatig mag bezoeken, zijn heel inspirerend en hartverwarmend. De mensen maken de organisatie, dus elke plek is uniek en vanuit de talenten en creativiteit van de bezoekers en medewerkers ingekleurd. Iedereen die er komt mag er gewoon zijn (en dat geldt ook voor mij als ik op werkbezoek kom), wordt gezien en gehoord en wordt uitgenodigd om mee te doen. Ik kom er heel graag.
De initiatiefnemers, directeuren en projectleiders waar ik mee samenwerk blinken uit in authenticiteit, gedrevenheid en werken 'vanuit de bedoeling'. Systeemdenken, denken in beperkingen en dubbele agenda's kom ik daar niet tegen. Het is heerlijk om zo samen te kunnen werken en aan iets kunnen bouwen wat echt verschil maakt voor de mensen waar het om gaat: mensen die vaak heel veel hebben meegemaakt, psychische problemen, verlies van rollen, heftige en ontwrichtende ervaringen. In zelfregie- en herstelorganisaties komen ze tot hun recht en worden hun talenten weer zichtbaar. Ik ben blij en dankbaar dat ik hier deel van uit mag maken en een bijdrage aan kan leveren.

Ik heb door Herstel Dichtbij zo veel mooie en inspirerende mensen ontmoet! Ik ben erg onder de indruk van mensen die door nare gebeurtenissen in hun leven en vreselijke psychische worstelingen jarenlang uit de running en echt aan de grond zijn geweest, daar weer uit zijn gekomen door (onder andere) naar een zelfregiecentrum te gaan en zich vandaaruit steeds verder zijn gaan ontwikkelen in ervaringsdeskundigheid en ondernemerschap en uiteindelijk een zelfregie- en herstelorganisatie zijn gaan oprichten of daar als coördinator of directeur zijn gaan werken. Wow! 
Wat ik ook heel bijzonder vind is hoe er wordt samengewerkt tussen de programmadeelnemers. Mensen en organisatie hebben methoden, werkwijzen en ervaringen met elkaar gedeeld, elkaar gesteund en empowered en als het ware laten vliegen. Dat hoop je natuurlijk aan het begin van zo'n programma, maar als het dan ook echt gebeurt is het magisch. Eén plus één is inderdaad veel meer dan twee."

Meer informatie over het programma Herstel Dichtbij vind je hier: https://mindplatform.nl/project/herstel-dichtbij-samen-groeien 
en hier: https://www.oranjefonds.nl/herstel-dichtbij-samen-groeien

Wil je meer weten over zelfregie- en herstelorganisaties? 
Lees dan hier verder.

(Foto: Marco de Swart)