Weekblog geestelijke gezondheidszorg in coronatijd
20/04/2020
Op deze pagina volgen updates over ontwikkelingen in de ggz die te maken hebben met de coronacrisis en aandachtspunten waar MIND zich hard voor maakt.
Sinds de start van de coronacrisis is MIND bezig om de omstandigheden van mensen met psychische problemen te verbeteren en bij te dragen aan de mentale weerbaarheid van de samenleving. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft zeven ggz-clusteroverleggen in het leven geroepen om de voorkomende dilemma’s in de ggz door de coronamaatregelen op te lossen en richtlijnen op te stellen. De volgende vertegenwoordigers nemen namens MIND deel aan de clusteroverleggen. Ideeën en vragen kun je naar hen mailen.
- Zorg voor de Jeugd: Marlies de Feiter marlies.defeiter@wijzijnmind.nl
- Preventie en mentale gezondheid: Margriet Paalvast margriet.paalvast@wijzijnmind.nl
- Intramurale ggz: Nic Vos de Wael, nic.vosdewael@wijzijnmind.nl
- Ambulante en planbare ggz: Menno Tusschenbroek menno.tusschenbroek@wijzijnmind.nl
- Maatschappelijke opvang & beschermd wonen: Nic Vos de Wael, nic.vosdewael@wijzijnmind.nl
- Acute ggz/wvggz/ROAZ: Bert Stavenuiter bert@ypsilon.org
- Mantelzorg: Nic Vos de Wael nic.vosdewael@wijzijnmind.nl
- Overleg corona ggz overkoepelend: Menno Tusschenbroek menno.tusschenbroek@wijzijnmind.nl
De clusteroverleggen blijven in elk geval duren zolang de maatregelen van het RIVM van kracht zijn. Verder verricht MIND frequent onderzoek onder haar achterban om zicht te krijgen op de gevolgen van het Corona-virus en de -maatregelen en de behoeften van mensen met psychische problemen. Lees alle onderzoeksresultaten op de speciale themapagina.
18 december 2020
Op 15 december zijn vanwege toename van besmettingen nieuwe lockdown maatregelen ingegaan. De richtlijn ggz en corona blijft gelden met inachtneming van de algemene beschermende en beperkende maatregelen. Bezoek en behandelingen blijven mogelijk. Ook algemene voorzieningen zoals buurtcentra en zelfregie- en herstelinitiatieven voor kwetsbare burgers mogen open blijven. MIND heeft met de VNG en Valente een handreiking opgesteld hoe zij op aangepaste tijdens de lockdown en de feestdagen open kunnen blijven.
1 december 2020
In Nederland is de mondkapjesplicht in openbare ruimtes en winkels ingegaan. Mensen met een beperking, ziekte of een psychische aandoening die het mondkapje niet kunnen dragen, zijn hiervan uitgezonderd. Lees hier verder.
2 november 2020
Om met de tegenslagen, beperkingen en onzekerheden om te kunnen gaan, is mentale veerkracht nodig. MIND onderzocht wat mensen met een psychische kwetsbaarheid helpt om de coronatijd zo goed mogelijk door te komen. Verbinding met lotgenoten en vertrouwen van hulpverleners blijken het verschil uit te maken.
28 oktober 2020
De negende richtlijn voor Corona en de ggz is uit. Met aanvullingen over extra zorg en de richtlijn voor maatschappelijke opvang dak- en thuislozen.
2 oktober 2020
De zevende richtlijn voor Corona en de ggz is uit. De aanpassingen gaan met name over het testbeleid in de instellingen en daarbuiten.
1 oktober 2020
MIND is mede-afzender van het manifest met het pleidooi dat mensen met een beperking, chronische aandoening of een verhoogd gezondheidsrisico, net als mensen uit de zorg, onderwijs en andere vitale beroepen voorrang kunnen krijgen als er een vaccin op de markt komt tegen corona.
23 september 2020
MIND deelt haar aanbevelingen op basis van de onderzoeken en ervaringen tot nu toe. MIIND pleit voor Corona-regels die ruimte geven om het dagelijks en sociale leven te continueren. We moeten nú investeren in passende hulp voor cliënten en verder toename van psychische klachten voorkomen.
8 september 2020
Bescherm kinderen en jongeren tegen de nadelige gevolgen van de coronamaatregelen. Maak voor hen specifiek coronabeleid. MIND deelt deze oproep samen met andere jeugdexperts, gericht aan het kabinet, het Outbreak Management Team en de veiligheidsregio's.
7 juli 2020
Het ggz-panel is voor de 3e keer bevraagd naar de gevolgen van Corona en de maatregelen. Hoewel de Corona-maatregelen versoepeld zijn, keert het face-to-face contact in de ggz nog onvoldoende terug. Ook de communicatie over hervatting van de behandeling is nog vaak onvoldoende: ruim een op de drie cliënten geeft aan dat de zorgverlener/instelling nog niets heeft laten horen over eventuele hervatting van face-to-face zorg of groepsbijeenkomsten. Bij wie de zorg wel werd hervat, kreeg ruim een kwart geen inspraak.
Week 24 (8 – 14 juni)
Op dinsdag 9 juni is de voorlopig laatste versie van de richtlijn ggz en Corona gepubliceerd. De aanpassingen volgen de RIVM-richtlijnen met betrekking tot het testbeleid en bevat een checklist om na te gaan of face-to-face contact tussen behandelaar en cliënt kan plaatsvinden. De crisisorganisatie schaalt af en zo eindigen ook de meeste clusteroverleggen waar MIND aan deelnam. De overheid heeft het steunpunt Coronazorgen ingericht op internet met informatie waar mensen terecht kunnen. MIND blijft echter wel de vinger aan de pols houden hoe de richtlijnen worden nageleefd en via haar achterban en het GGZ-panel hoe het met cliënten gaat.
Week 23 (1 juni – 7 juni)
MIND komt met de resultaten van haar verdiepend onderzoek onder familie-, naasten- en cliëntenraden naar de impact van corona en de getroffen maatregelen. Het blijkt dat zij in veel gevallen onvoldoende betrokken zijn bij het Corona-beleid in instellingen. Ander verdiepend onderzoek door MIND naar de zelfregie- en herstelcentra wijst uit dat zij op alle mogelijk manieren nauw contact hebben gezocht met hun bezoekers. Dit contact maakte voor deze mensen vaak het verschil. MIND pleit voor investeringen in deze centra en het belang van continuïteit in het aanbod. Verder reageren de jeugdbranches dat zij onaangenaam verrast zijn dat de omzetgarantie na 1 juli stopt. Zij pleiten ervoor om de coronamaatregelen te verlengen t/m 31 december 2020, zoals dat ook voor de langdurige zorg is geregeld.
Week 22 (25 – 31 mei)
De doorverwijzingen naar de ggz lopen weer op. Dinsdag 26 mei werd de eerste Quarantainer geplaatst bij Arkin, het resultaat van de succesvolle crowdfundingsactie van MIND Ypsilon. Deze quarantainer maakt bezoek van naasten en familieleden voor cliënten veilig mogelijk. Meerder locaties zullen volgen.
Week 21 (18 – 24 mei)
Deze week is de richtlijn Corona en ggz aangepast. Waren groepsbehandelingen al twee weken mogelijk; nu geeft de richtlijn aan dat ook dagactiviteiten weer kunnen. Ook de regels voor bezoek aan mensen die zijn opgenomen zijn aangepast in lijn met de versoepeling van de richtlijnen van het RIVM over bezoek. Bezoek kan weer ruimhartiger worden toegestaan. MIND zet haar derde onderzoek naar de impact van corona uit onder het ggz-panel.
Week 20 (11 – 17 mei)
Het tweede onderzoek onder het GGZ panel van MIND wordt door ruim 1100 respondenten ingevuld: klachten nemen toe, zo ook de ontevredenheid over de behandeling via beeldbellen en het gebrek aan overleg hierover met de cliënt. Bij de helft van de cliënten vond dit overleg niet plaats. Staatssecretaris Blokhuis roept op om patiënten in de ggz zoveel mogelijk weer face-to-face te zien. MIND komt deze week ook met een handreiking voor zelfregiecentra en andere algemene voorzieningen om weer in aangepaste vorm te openen.
Week 19 (4 – 10 mei)
Het aantal verwijzingen naar de ggz blijkt sterk te zijn afgenomen, aldus onderzoek door GGZ Nederland. MIND en de hele zorgsector kijkt vooruit wat er nodig is om de planbare zorg weer op te starten. VWS is een campagne gestart om mensen op te roepen om te praten over mentale klachten en hulp te zoeken als dat nodig is. Consumentenprogramma Kassa besteedt aandacht aan de afgenomen hulp in de ggz in Corona-tijd.
Week 18 (27 april - 3 mei) Investeringen in psychische gezondheid nodig
Op 1 mei is opnieuw de richtlijn voor de ggz aangepast. Groepsbehandelingen kunnen worden opgestart mits de ruimte voldoende groot is. En de richtlijn adviseert ambulant werkende teams om laagdrempelig weer te starten met huisbezoeken en face to face contact. MIND pleit voor structureel meer investeringen in de psychische gezondheid, zowel in de preventie als de zorg.
Week 17 (20 – 26 april) Nieuwe richtlijn ggz: behandeling face-to-face
Op dinsdag 21 april is de richtlijn voor de ggz aangepast. De belangrijkste wijziging is dat dat de keuze voor de behandelvorm altijd het resultaat van shared decisionmaking is. Face-to-face contact staat voorop en vormen van beeldbellen worden toegepast wanneer daar aanleiding toe is. Ook groepsbehandeling wordt mogelijk gemaakt.
Week 16 (13 – 19 april) Stuwmeer ggz voorkomen
De druk op de acute ggz neemt licht toe. MIND signaleert dat mensen met psychische problemen de neiging hebben geen hulp te zoeken om de zorg niet belasten of uit angst om besmet te raken. MIND roept op om problemen niet te laten verergeren en vroegtijdig om hulp te vragen. Uitgangspunt: flatten the ggz-curve. Bezoek en dagbesteding moet allemaal zo veel mogelijk genormaliseerd, om de piek van een psychiatrische crisis te verkleinen.
Week 15 (6 – 12 april) Psychische problemen niet laten verergeren
De richtlijn ggz wordt aangepast, een belangrijke aanpassing is dat face-to-facecontact met de meest kwetsbare patiënten onder voorwaarden mogelijk wordt. Ook wordt een speciale bezoekersrichtlijn voor de ggz opgesteld. MIND signaleert dat steeds meer cliënten vervroegd ontslagen worden. MIND stelt criteria op die nodig zijn om dit verantwoord te laten gebeuren. Lees het artikel op Skipr hierover.
Week 14 (30 maart – 5 april) – Uitkomsten onderzoek
Uit het panelonderzoek blijkt dat bij de helft van de mensen de psychische klachten toenemen. Bij 80% is de dagbesteding of het bezoek aan inloopcentra weggevallen en 60% geeft aan dat hun behandeling geheel of gedeeltelijk is weggevallen. Lees de resultaten van het onderzoek hier. MIND roept op om met cliënten en hun naasten in gesprek te gaan in welke vorm de behandeling het beste voortgezet kan worden. MIND Korrelatie verruimt haar openingstijden voor coronagerelateerde vragen en is op werkdagen bereikbaar van 09.00 – 22.00 uur.
Week 13 (23 – 29 maart) – Richtlijnen ggz
De meeste behandelaren en instellingen in de ggz stappen over op bellen en/of beeldbellen. Aan het einde van de week komt de eerste Richtlijn GGZ en corona. MIND zet het eerste onderzoek uit onder haar ggz-panel. In een week tijd reageren 1000 respondenten. Koningin Maxima bezoekt de virtuele MIND-huiskamer via de livestream en gaat in gesprek met enkele ervaringsdeskundigen.
Week 12 (16 - 22 maart) – Start van de coronacrisis
Het RIVM en het kabinet stellen de intelligente lock-down in om het coronavirus : blijf zoveel mogelijk thuis en houd 1,5 meter afstand. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport richt zeven clusteroverleggen in met diverse (branche)organisaties uit de ggz. MIND neemt aan alle zeven deel. Naast een overkoepelend corona-ggz-overleg, zijn er zes themagerichte overleggen: Zorg voor de Jeugd, Preventie en Mentale gezondheid, Intramurale ggz, ambulante en planbare ggz, Maatschappelijke ondersteuning en Acute ggz. MIND richt een speciale coronapagina in met tips en verwijzingen naar adviezen en initiatieven die mensen kunnen helpen. MIND start met de uitzending van een dagelijkse livestream voor mensen die steun nodig hebben.
